Er is de laatste tijd veel aandacht geschonken aan de zogenaamde ‘planeten-parade’. Ook zie je dit wel beschreven als de planetaire uitlijning. Maar wat wordt daar nu mee bedoeld?
In de maanden januari en februari zijn er tot 7 planeten te zien aan de avondhemel. Dit komt niet vaak voor dus het is best bijzonder te noemen. Het slechte nieuws is: niet alle 7 de planeten zijn de hele avond te zien. Zeker Mercurius en Saturnus verdwijnen vroeg in de avond al achter de horizon. Maar het goede nieuws is dan weer de planeten Jupiter, Mars en Venus een stuk langer zichtbaar blijven!
Hoe zit het dan met die uitlijning? Daarmee wordt bedoeld dat de planeten in een boog aan de hemel staan, dus langs een denkbeeldige gebogen lijn. Die lijn loopt ongeveer van het oosten naar het zuidwesten en langs die lijn staan de planeten dan op een rijtje.
Kijk je net na zonsondergang naar het zuiden, dan zie je links van je een kleine rode stip. Dat is Mars. Bijna recht voor je staat een hele felle stip, dat is Jupiter. Een nog veel fellere stip staat rechts, en dat is de planeet Venus en nog iets verder naar rechts (als je nog geluk hebt) staat een heel klein stipje en dat is Saturnus. Voor de planeten Uranus en Neptunus is een aardige telescoop nodig, die zie je niet met het blote oog. Uranus staat rechts van Jupiter, Neptunus staat naarmate je verder in februari (en later) zit, veel meer naar rechts en zelfs voorbij Venus.
Niet getreurd, het gebeurt wel vaker dat er meerdere planeten te zien zijn aan de hemel. Soms zijn het er maar 2 of 3, soms zelfs 4 of 5. Toegeven, 7 tegelijkertijd komt veel minder voor, maar gelukkig vaak genoeg om heel wat keren te kunnen aanschouwen.
In het kort nog wat feitjes over de 7 planeten die je kunt zien:
- Mercurius: Omdat Mercurius dicht bij de zon staat, is het beste moment om de planeet te zien wanneer hij zich in een gecondenseerde lucht bevindt, zoals bij een volledige ochtend- of avondschemering, maar het blijft een uitdaging om gedetailleerde kenmerken te zien. De planeet is heel kort aan de hemel te zien en gaat weer snel onder. Wees wel heel voorzichtig met kijken! Omdat de planeet zo dicht bij de zon staat, is het licht van de zon al snel heel fel. Het is dan ook erg gevaarlijk om direct in de zon te kijken, ook als het in de schemering is, of als het mistig is.
- Venus: Als je naar Venus kijkt door een telescoop, dan zul je een halve maan-achtige vorm zien. Dit komt omdat Venus maar een stukje van de zon krijgt, net zoals een halve maan! Venus is super helder, dus je kunt deze ook goed met het blote oog zien.
- Mars: Als je naar Mars kijkt door een telescoop, dan zul je een kleine, rode schijf zien. Mars is de rode planeet, dus je zult de kleur goed kunnen zien. Deze is met het blote oog ook opvallend goed waar te nemen en zal de hele avond goed te zien zijn aan de hemel.
- Jupiter: Deze grootste planeet van het zonnestelsel heeft vier grote manen die je kunt zien als kleine stipjes rond de planeet. Deze manen heten de Galileïsche manen (Io, Europa, Ganymedes en Callisto). Ze draaien rondom de planeet en bewegen elke avond een beetje. Deze zijn te zien door de telescoop of een verrekijker. Jupiter is kenmerkend door zijn donkere en lichte banden die wij zien op zijn oppervlak. Dit zijn grote wolken en dit geeft een indrukwekkend beeld als je door een telescoop ernaar kijkt. Jupiter zal de hele avond aan de hemel zichtbaar zijn.
- Saturnus: De op een-na grootste planeet en ook wel het juweel van het zonnestelsel genoemd vanwege zijn kenmerkende ringen. Met een verrekijker of telescoop zijn de ringen duidelijk te zien en altijd goed voor een mooie show. Hoe goed je de ringen kunt zien verschilt een beetje per jaar. Het komende jaar (2026) kijk je bijna tegen de zijkant de ringen, waardoor je maar een heel dun lijntje ziet. Maar al snel draaien de ringen verder door en zie je ze weer wat duidelijker
- Uranus: Net weer een stukje kleiner dan Saturnus en vanaf de Zon gezien de 7e planeet in het zonnestelsel. Ook deze planeet heeft een ringenstelsel, maar deze zijn niet zomaar te zien (ook niet met een telescoop). Het is ook nog eens de koudste planeet van allemaal. Op een hele donkere plek kun je de planeet nog wel ontdekken, maar er is al snel een telescoop nodig
- Neptunus: Net als Uranus is deze planeet nauwelijks met het blote oog te zien. Een telescoop is al snel nodig. Het is de 8e planeet vanaf de zon en daarmee de laatste in de rij.
Denk je erover na om de sterrenwacht te bezoeken? Houd er rekening mee dat het ten alle tijden HELDER moet zijn aan de hemel om goed te kunnen observeren. Reserveren is voor een regulier bezoek aan de sterrenwacht niet nodig.