Planeetbewegingen
Elke week, dag in dag uit, terwijl de aarde rond de zon draait, bewegen de planeten doorgaans in dezelfde richting als de zon: van het westen naar het oosten. Astronomen noemen dit directe of prograde beweging. (Dit is niet dezelfde beweging van de planeten en de zon aan de hemel, die van het oosten naar het westen gaat. Dit wordt veroorzaakt doordat de aarde om zijn as draait.)
In bepaalde perioden kan een planeet ‘achterwaarts’ gaan bewegen, van het oosten naar het westen. Deze westwaartse beweging wordt schijnbaar retrograde beweging genoemd (van het Latijnse woord retrogradus, dat ‘achteruit gaan’ betekent). Wanneer een planeet zijn beweging aan de hemel lijkt om te keren, noemen we dat retrograde beweging.
Wat veroorzaakt de schijnbaar retrograde beweging van de planeten?
Retrograde beweging is een optische illusie die veroorzaakt wordt door de verschillende snelheden waarmee de planeten rond de zon draaien.
Laten we Mars als voorbeeld nemen. Deze planeet die verder van de zon af staat, beweegt trager rond de zon dan de aarde. Wanneer we Mars inhalen, lijkt het alsof de planeet ‘achteruit’ beweegt omdat wij sneller bewegen. Hetzelfde gebeurt als je een trager rijdende auto inhaalt op de snelweg: heel even lijkt het alsof de auto de andere kant uit rijdt.
Dit mechanisme werkt voor alle planeten die verder van de zon af staan dan de aarde. De planeten met een baan tussen de zon en die van de aarde, Venus en Mercurius, die sneller rond de zon draaien dan de aarde, lijken ook regelmatig ‘achteruit’ te bewegen. Hun retrograde beweging is echter moeilijk te zien: wanneer een van deze planeten ons inhaalt, staat de planeet tussen de aarde en de zon in, waardoor het schijnsel van de zon de planeet aan het zicht onttrekt.
Voor astronomen uit de oudheid was het fenomeen van retrograde beweging een raadsel; vooral voor astronomen die dachten dat de aarde het middelpunt van het heelal was. Pas in de 16e eeuw, toen Nicolaus Copernicus zijn heliocentrische model introduceerde, begrepen wetenschappers dat retrograde beweging een illusie was.
Welke planeten bewegen retrograad in 2021?
In 2021 heb je ook kans om de retrograde beweging van planeten te bekijken. Mercurius beweegt retrograad van 29 mei tot en met 22 juni en dan opnieuw van 27 september tot en met 18 oktober. Ook Jupiter staat in retrograad van 20 juni tot en met 18 oktober en Venus van 19 december 2021 tot en met 29 januari 2022.
Hebben retrograde planten invloed op ons?
Astrologen kunnen je waarschuwen om geen contracten te tekenen terwijl Mercurius in retrograad staat of afraden dat je metalen gereedschap koopt terwijl Mars in retrograad staat. Of je dat moet geloven, mag je zelf weten.
Maar vanuit wetenschappelijk oogpunt is een retrograde beweging gewoon een illusie kan die onmogelijk van invloed zijn op het alledaagse leven.