Wat is lichtvervuiling?
Lichtvervuiling is de aanwezigheid van overmatig kunstlicht tijdens de nacht. Het komt het meest voor in grote steden waar het wordt geproduceerd door straatlantaarns, reclameborden, winkelcentra en buitenverlichting van gebouwen.
Astronomen zijn specifiek bezorgd over lichtvervuiling omdat het hen verhindert om de nachtelijke hemel te observeren. Milieudeskundigen, gezondheidswerkers en economen dringen echter ook aan op het verminderen van lichtvervuiling.
Soorten lichtvervuiling
Er zijn meerdere soorten lichtvervuiling:
- Skyglow: gele of oranje halo aan de nachtelijke hemel. Dit type lichtvervuiling vermindert je vermogen om hemellichamen te zien.
- Glare: helder licht van passerende auto’s of straatlantaarns. Glare en Light trespass verpesten je nachtzicht.
- Light trespass: straatlicht dat schijnt in je kamer.
- Satellite glow: opheldering van de lucht door kunstmatige satellieten. Dit type is betrekkelijk recent ontstaan. Veel deskundigen denken dat satelliet constellaties, zoals Starlink, een bedreiging vormen voor de astronomie op de grond. Door de toename van het aantal satellieten kan onze lucht in de nabije toekomst krioelen van felle stippen kunstlicht.
Lichtvervuilingseffecten
Mensen die niet geïnteresseerd zijn in het observeren van de nachtelijke hemel geven meestal niet veel om lichtvervuiling. Maar als je denkt dat het alleen liefhebbers van astronomie treft, dan heb je het mis; lichtvervuiling is schadelijk voor de meeste levende wezens en het milieu als geheel.
Lichtvervuiling en de menselijke gezondheid
Mensen zijn gewend aan een bepaalde dag- nachtcyclus, die fungeert als een interne klok voor ons lichaam. Deze cyclus wordt beheerst door de hoeveelheid licht om ons heen. Overmatig kunstlicht tijdens de nacht kan deze cyclus verstoren en slaapstoornissen, depressie en verzwakking van het immuunsysteem veroorzaken.
Lichtvervuiling en dieren
Licht regelt ook het gedrag van dieren, zoals voortplanting, slaap en bescherming tegen roofdieren. Buitensporig kunstlicht heeft op veel manieren een negatieve invloed op dieren: trekvogels raken gedesoriënteerd, babyschildpadden worden van de oceaan naar de steden getrokken, insectenpopulaties dalen, enz.
Hoeveel sterren kun je zien met lichtvervuiling?
Het menselijk oog kan ongeveer 2500 individuele sterren zien op een donkere locatie. Als je in een buitenwijk woont, is het aantal zichtbare sterren 10 procent daarvan; tot ongeveer 250. Vanuit een typische stad met lichtvervuiling zie je misschien maar een dozijn sterren.
Hoe kunnen we lichtvervuiling verminderen?
De gemeentelijke autoriteiten kunnen lichtvervuiling bestrijden door de straatverlichting aan te passen en het ontwerp van verlichtingsarmaturen te verbeteren. Er moeten drie belangrijke stappen worden gezet:
- Warm geel licht gebruiken in plaats van blauw licht
- Dimmen van alle onnodig heldere lichtbronnen
- Afschermen van armaturen zodat er geen licht in de lucht ontsnapt.
Er zijn ook dingen die je zelf kunt doen om lichtvervuiling te minimaliseren:
- Doe het licht uit als je het niet nodig hebt
- Gebruik lichtbronnen met warme kleuren
- Schakel over op led-lampen; ze verspillen minder elektriciteit
- Vervang buitenverlichting door afgeschermde armaturen
- Installeer bewegingssensoren op buitenlampen.
Vergeet niet dat zelfs kleine stappen in het verminderen van lichtvervuiling de moeite waard zijn!